Zzp'ers wat zijn de regels?

De Belastingdienst gaat handhaven op schijnzelfstandigheid. Volgens de Belastingdienst betekent schijnzelfstandigheid: ‘iemand die zich presenteert als zelfstandige terwijl er volgens het arbeidsrecht sprake is van een arbeidsovereenkomst’. Dat wordt als onwenselijk gezien, bijvoorbeeld omdat de werkgever veel minder premies en belastingen afdraagt en de medewerker minder bescherming heeft bij ontslag of ziekte.

Ja, het is ook na die datum mogelijk om te blijven werken met zzp’ers. Het moet daarbij wel gaan om echte zelfstandigen. Er zal door de Belastingdienst alleen op schijnzelfstandigheid gehandhaafd worden. Dat zal per geval worden beoordeeld.

De Belastingdienst gaat weer strenger handhaven op het juist kwalificeren van arbeidsrelaties, omdat fouten hierbij verschillende risico's met zich meebrengen. Dit geldt zowel voor jou als werkgever als voor de zzp’er die je inhuurt. Als een arbeidsrelatie achteraf toch als dienstverband wordt aangemerkt, gelden er regels met terugwerkende kracht. Dit kan voor beide partijen leiden tot aanzienlijke financiële gevolgen. De belangrijkste risico’s zijn:

• Arbeidsrechtelijk: denk hierbij aan: nabetalingen van (achterstallig) loon, niet uitbetaald vakantiegeld en mogelijke is er ten onrechte geen loondoorbetaling bij ziekte geweest. 

• Fiscaal: het gaat dan om naheffingen, maar ook om verrekening van belastingvoordelen die bij zelfstandig ondernemerschap horen.

• Sociaal zekerheidsrechtelijk: denk hierbij niet afgedragen premies voor de sociale verzekeringen. Die kunnen worden nageheven.

• Pensioen: nabetalingen van niet betaalde pensioenpremies.

Om de te kunnen beoordelen of sprake is van een arbeidsovereenkomst is artikel 7:610 BW leidend. Dit wetsartikel geeft drie criteria: arbeid, loon, ‘in dienst van’ (gezag).

Als aan alle drie de elementen wordt voldaan, is er sprake van een arbeidsovereenkomst. Dat geldt ongeacht wat werkgever en werknemer onderling hebben afgesproken.

Of een overeenkomst moet worden aangemerkt als arbeidsovereenkomst, hangt af van alle feiten en omstandigheden. Die feiten en omstandigheden moeten in onderling verband worden bekeken. Daarbij kan één enkel feit of één enkele omstandigheid niet van doorslaggevend belang zijn.

Bij twijfelgevallen zal de Belastingdienst zich baseren op de rechtspraak. Daarbij is vooral de Deliveroo-uitspraak van de Hoge Raad belangrijk. In deze uitspraak zijn door de Hoge Raad negen feiten en omstandigheden genoemd die van belang (kunnen) zijn. Deze zijn in de Toelichting Beoordeling arbeidsrelaties van de Belastingdienst verder uitgelegd. Het gaat om de volgende negen feiten en omstandigheden:

1. de aard en duur van de werkzaamheden
2. de manier waarop de werkzaamheden en werktijden zijn bepaald
3. de mate waarin de werkzaamheden én de opdrachtnemer onderdeel zijn van de organisatie van de opdrachtgever
4. wel of geen verplichting het werk persoonlijk uit te voeren
5. de manier waarop afspraken tot stand zijn gekomen
6. de manier waarop de beloning is bepaald en wordt uitbetaald
7. de hoogte van de beloning
8. de mate waarin de opdrachtnemer bij de opdracht commercieel risico loopt
9. de mate waarin de opdrachtnemer zich als ondernemer gedraagt of kan gedragen, bijvoorbeeld:

• wat doet de opdrachtnemer om opdrachten en een goede naam te krijgen

• wat is het aantal opdrachtgevers en hoelang werkt de opdrachtnemer meestal voor een opdrachtgever?

Het is op dit moment nog niet helemaal duidelijk hoe de handhaving in de praktijk zal gaan verlopen. BOVAG raadt echter wel aan tijdig met het onderwerp aan de slag te gaan. Wat namelijk wel duidelijk is, is dat de Belastingdienst kijkt naar de feitelijke situatie en de afspraken die er zijn gemaakt. Zoals gezegd, zijn de feiten en omstandigheden uit de Deliveroo-uitspraak van de Hoge Raad leidend. Het is dus belangrijk om de afspraken die je hebt gemaakt met zzp’ers per geval te bekijken en langs die feiten en omstandigheden te leggen.

Neem samen met de zzp’ers een kijkje op deze site van de Rijksoverheid om een idee van de vragen die moeten worden beantwoord. De antwoorden hierop leiden samen naar het antwoord op de vraag of sprake is van zelfstandigheid of van het bestaan van een arbeidsovereenkomst. Er is niet één antwoord van doorslaggevend belang.

Kijk samen ook naar onderstaande vragen om een eerste indruk te krijgen:

• Wat is de aard en duur van de werkzaamheden?

• Wat voor soort werkzaamheden verricht de zzp’er? Zijn dit specialistische werkzaamheden of zijn de werkzaamheden eenvoudig van aard?

• Hoelang duurt de samenwerking? Over het algemeen geldt namelijk hoe langer de duur van de samenwerking, hoe meer dat wijst op het bestaan van een arbeidsovereenkomst.

• Hoe worden de werkzaamheden en werktijden van de zzp’er bepaald?

• Hoe worden de afspraken vormgegeven? Is de zzp’er daar vrij in, of heb jij daar als opdrachtgever daar meer zeggenschap over?

• Deelt de zzp’er zijn eigen werktijden in of maken jullie daar afspraken over?

• Maakt de zzp’er gebruik van bedrijfsmiddelen?

• Maakt de zzp’er gebruik van jouw gereedschap of werkt hij met eigen gereedschappen? Daarbij zal het doorgaans gaan om eigen handgereedschap. Het is bekend dat in voorkomende gevallen zzp’ers gebruik maken van grotere apparatuur, zoals bruggen en lasapparaten.

• Draagt de zzp’er jouw bedrijfskleding of draagt hij eigen kleding?

Voor de verschillende branches waarin BOVAG-leden actief zijn, zijn er verschillende voorbeelden te bedenken. Klik hier voor de verdere uitwerking voor autobedrijven, schadeherstelbedrijven en rijscholen.

• Maakt de zzp’er onderdeel uit van de organisatie? Het gaat dan om de vraag in hoeverre de verhouding tussen jou als opdrachtgever en de zzp’er vergelijkbaar is met de medewerkers die bij jou in loondienst zijn.

• Neemt de zzp’er bijvoorbeeld deel aan personeelsactiviteiten? Denk hierbij aan werkoverleggen, functioneringsgesprekken en bedrijfsfeesten. 

• Bij wie ligt het (economisch) risico? Het gaat dan om de vraag wie het commercieel risico loopt als er onverhoopt iets misgaat bij de uitvoering van de werkzaamheden. Bijvoorbeeld als er schade wordt gemaakt. Wie draagt dan de kosten?

• Ook gaat het dan om de vraag of de zzp’er verantwoordelijk is voor de kwaliteit van het werk. Wie moet dit herstellen als de kwaliteit onvoldoende is? Doet jouw bedrijf dit of moet de zzp’er in eigen tijd en voor eigen rekening het resultaat verbeteren?

• Wat is de hoogte van de beloning? Hoe is deze vastgesteld en hoe wordt deze uitbetaald? Is het salaris van de zelfstandige vergelijkbaar is met het salaris van de medewerkers in loondienst? Dan kan dat wijzen op het bestaan van een arbeidsovereenkomst.

• Bepaalt de zzp’er zelf de tarieven of hebben jullie daarover onderhandeld?

• Stuurt de zzp’er facturen? Of wordt iedere maand, op een vast moment hetzelfde bedrag overgemaakt?

• Moet de zzp’er de werkzaamheden persoonlijk uit te voeren of kan hij, zonder toestemming een vervanger sturen om de werkzaamheden voor jou te verrichten?

Het is lastig die vraag in zijn algemeenheid te beantwoorden. Navraag bij de Belastingdienst leert dat nieuwe modelovereenkomsten niet meer zullen worden goedgekeurd. Daarom is het voor BOVAG lastig om voorbeeld-afspraken op te stellen die jij kunt gebruiken in de samenwerking met een zzp’er.

Ook zal de Belastingdienst gaan kijken naar de feitelijke situatie en niet alleen naar wat jullie op papier hebben vastgelegd.

BOVAG kan uiteraard wel met je meedenken en een indicatie geven. Het is echter niet aan BOVAG om een uitspraak te doen over de kwalificatie van de arbeidsrelatie.

Nee, over het kalenderjaar 2025 worden (nog) geen boetes opgelegd. Komend jaar (2025) wordt vooral gezien als overgangsjaar en er is een zachte landing toegezegd. Bedrijven krijgen eerst een waarschuwing van de Belastingdienst. Dat heeft de Belastingdienst laten weten.

Bij controles door de Belastingdienst zal bij een bedrijfsbezoek eerst een gesprek plaatsvinden om een beeld te krijgen van de inhuur van zelfstandigen en de mogelijke inzet van schijnzelfstandigen. De belastinginspecteur kan je er als werkgever op wijzen dat het werken met schijnzelfstandigen voorkomen moet worden. Daarbij word je eerst gewaarschuwd en je krijgt de mogelijkheid de situatie te verbeteren. Bij een volgend bezoek kunnen de belastinginspecteurs een boekenonderzoek instellen. Dit kan naheffingsaanslagen loonheffingen als gevolg hebben. Het is dus aan te raden nu al pro-actief aan de slag te gaan.

Meer informatie lees je in het Handhavingsplan arbeidsrelaties tranche 2025.

Over de handhaving schijnconstructies is veel aandacht in de media. Ook BOVAG houdt dit onderwerp nauwlettend in de gaten. Lees onder andere de volgende artikelen: Laatste ontwikkelingen rond werken met zzp'ers, Hoe zit het nu met werken met zzp'ers? en Handhaving wet DBA vanaf 2025 en hou mijn.bovag.nl in de gaten voor de laatste ontwikkelingen hierover.

Ook via de Belastingdienst is veel informatie te vinden over dit onderwerp. Bijvoorbeeld op deze pagina over schijnzelfstandigheid, in dit artikel over arbeidsrelaties en via deze webmodule van de Kamer van Koophandel om te bepalen wanneer er sprake is van een arbeidsovereenkomst.