Verlof
01Vakantie
Elke medewerker heeft recht op vakantie. Dat zijn betaalde vrije dagen om uit te rusten en/of los te komen van het werk. In de cao is afgesproken hoeveel vakantie de medewerker jaarlijks precies heeft.
De cao MvT geeft een fulltimer 192 uur vakantieverlof, in de regel 24 dagen. Een fulltimer is iedereen die 38 uur of meer werkt.
Die 192 uur is waar het fulltime personeelslid recht op heeft. Hoeveel dagen dat zijn, hangt af van het rooster van de medewerker. Bij werkdagen van 8 uur per dag, zijn er 24 vakantiedagen per jaar. Wordt er 7,6 uur gewerkt per dag, dan zijn het 25,2 dagen.
Een medewerker met een kortere werkweek (een parttimer) krijgt vakantieverlof naar rato. Zo heeft een magazijnmedewerker die 19 uur per week werkt 96 uur vakantieverlof per jaar. Ook een medewerker die gedurende het jaar in dienst komt heeft naar rato recht op vakantieverlof. De monteur die op 1 juli fulltime in dienst komt heeft recht op 96 uur vakantieverlof over dat jaar.
De cao Tankstations en Wasbedrijven geeft een fulltimer 25 vakantiedagen. Hoeveel uren dat zijn, hangt af van de werkweek. Bij een 38-urige werkweek heeft de medewerker 190 uur verlof en bij een 40-urige werkweek is dat 200 uur.
Een medewerker met een kortere werkweek krijgt vakantieverlof naar rato. Een wasstraatmedewerker die 20 uur per week werkt, krijgt 100 uur/12,5 dag vakantieverlof per jaar. Die opbouw naar rato geldt ook voor een werknemer die halverwege het jaar in dienst komt. Zo heeft de snackhoekmedewerker die op 1 juli 38 uur per week in dienst komt recht op 95 uur/12,5 dag vakantieverlof over dat jaar.
De cao carrosseriebedrijf geeft een fulltimer 200 uur vakantieverlof, dat is in de regel 25 dagen. Een fulltimer is iedereen die 38 uur of meer werkt.
Die 200 uur is waar elk fulltime personeelslid recht op heeft. Hoeveel dagen dat zijn, hangt af van het rooster van de medewerker. Bij werkdagen van 8 uur per dag, zijn er 25 vakantiedagen per jaar.
Een medewerker met een kortere werkweek (een parttimer) krijgt vakantieverlof naar rato. Zo heeft een telefonist/receptionist die 19 uur per week werkt 100 uur vakantieverlof per jaar. Die opbouw naar rato geldt ook voor een werknemer die halverwege het jaar in dienst komt. De monteur die op 1 juli fulltime in dienst komt heeft recht op 100 uur vakantieverlof over dat jaar.
Verval en verjaring
Vakantie-uren kennen een bepaalde houdbaarheid, de in de wet vastgelegde verval- of verjaringstermijn. Wettelijke vakantiedagen vervallen 6 maanden na het jaar waarin ze zijn opgebouwd. Bovenwettelijke vakantie verjaart na 5 jaar.
De Nederlandse wet schrijft voor dat elke werknemer recht heeft op 4 maal de wekelijkse arbeidsduur aan doorbetaalde vakantie. Dit wordt de wettelijke vakantie genoemd. Een werknemer die 38 uur werkt heeft recht op 4 maal 38 uur, dus 152 uur vakantie.
Sinds 2012 staat in de Nederlandse wetgeving dat de wettelijke vakantie 6 maanden na het jaar waarin het is opgebouwd vervalt. De wettelijke uren van 2022 moeten voor 1 juli 2023 zijn opgenomen, anders mogen ze doorgestreept worden. Om succesvol een beroep te kunnen doen op het vervallen van wettelijke vakantiedagen, is er echter wel actie van u nodig. Zie het stappenplan hieronder.
Bovenwettelijke vakantie zijn de vakantierechten die bovenop de wettelijke uren komen. Bovenwettelijke vakantiedagen kent een verjaringstermijn van vijf jaar na het kalenderjaar waarin ze zijn opgebouwd. De in 2022 opgebouwde bovenwettelijke vakantiedagen verjaren dus op 1 januari 2028.
Stappenplan
De functie van vakantie is zo essentieel dat het de bedoeling is dat een werknemer hier echt gebruik van maakt. Dit blijkt bijvoorbeeld ook het feit dat het niet mogelijk is om wettelijke vakantiedagen tijdens het dienstverband uit te betalen. Door rechters is gezegd dat een werkgever een zorgplicht heeft om personeel goed te informeren het aankomende verval van vakantierechten en de gevolgen hiervan. Laat u dit na? Dan vervallen de niet opgenomen uren helemaal niet. U moet de medewerker dan alsnog in staat stellen de uren op een later tijdstip op te nemen. (Voor de liefhebber een link naar de jurisprudentie).
Om vakantie te laten vervallen of verjaren moet u aantoonbaar in elk geval de volgende stappen ondernemen:
- Informeer uw medewerker tijdig over opbouw van vakantierechten en tot wanneer deze geldig zijn.
- Wijs tijdig op een aankomende vervaltermijn en laat duidelijk weten wat het gevolg is van het niet op tijd opnemen van deze uren. Stimuleer uw medewerker vervolgens om deze uren alsnog op nemen.
- Zorg ervoor dat personeel daadwerkelijk vakantie kan opnemen.
In dit stappenplan staan nog wel wat open normen. Wat is bijvoorbeeld tijdig? Daar is lastig een concreet antwoord op te geven omdat dit onder andere zal afhangen van de specifieke omstandigheden. Belangrijk is dat u zich als een goed werkgever gedraagt.
Uitzondering op verval en verjaring: sparen op basis van de cao
De verschillende cao’s kennen de mogelijkheid om vakantiedagen te sparen. Die gespaarde vakantiedagen vervallen en verjaren niet.
Zo is in de cao voor het Motorvoertuigenbedrijf en Tweewielerbedrijf en in de cao voor Tankstations en Wasbedrijven bepaald dat de medewerker bovenwettelijke vakantiedagen mag sparen tot een maximum van 13 keer de overeengekomen arbeidsduur per week (494 uur bij een 38-urig dienstverband). In de cao voor het Carrosseriebedrijf is bepaald dat een medewerker over een periode van vijf jaar vakantiedagen mag sparen tot een maximum van 26 keer de gemiddelde wekelijkse arbeidsduur voor een door hem te bepalen individueel doel. Voor een fulltime medewerker zijn dit in totaal dus 988 uren (26 x 38).
Aanvragen van vakantie, aanwijzen van verplichte vrije dagen en aangesloten vakantie
Vaststellen verlof
In de cao staat dat een werkgever vakantie vaststelt in overleg met de werknemer. In overleg betekent dat zowel de werkgever als de medewerker het eens zijn over de vakantiedag(en). Het verlof moet minstens 2 werkdagen van te voren zijn aangevraagd en er moet voldoende verlofsaldo zijn.
Aaneengesloten vakantie
De cao gaat uit van een aaneengesloten vakantie, zodat een werknemer echt even los kan komen van het werk (recuperatiefunctie). Als hoofdregel geeft de cao in de periode van 30 april en 1 oktober een vakantie van 21 of meer dagen. Als dit niet past binnen het bedrijf, kan de werkgever ook bepalen dat de aaneengesloten vakantie minimaal 14 dagen duurt. In overleg met de OR, personeelsvertegenwoordiging of een werknemersdelegatie kan deze aaneengesloten vakantie ook collectief worden vastgesteld. Wilt u hier gebruik van maken? Dan moet de collectieve aaneengesloten vakantie vóór 1 januari zijn vastgesteld. In individuele gevallen kan in overleg tussen werkgever en een medewerker toch worden afgesproken dat de collectieve vakantie niet voor die ene werknemer geldt.
Drie verplichte vrije dagen aanwijzen
Jaarlijks kunt u na overleg met de OR, personeelsvertegenwoordiging of werknemersdelegatie maximaal drie collectieve verlofdagen vaststellen waarop alle medewerkers vrij zijn. Deze dagen worden afgeschreven van het vakantiedagensaldo van het personeel. De cao schrijft voor dat deze dagen zo snel als mogelijk moeten worden vastgesteld.
Vaststellen verlof
De werkgever stelt het verlof vast naar de wens van de medewerker. Alleen bij gewichtige redenen kan de werkgever het verlofverzoek afwijzen. Daar is sprake van als het toestaan van de vakantie tot ernstige verstoringen in het bedrijfsproces leidt. Dit moet dan wel binnen 2 weken na het aanvragen van het verlof aan de medewerker worden gemeld. Anders is het verlof volgens de wens van de werknemer vastgesteld.
Aaneengesloten vakantie
De cao gaat uit van een aangesloten vakantie, zodat een werknemer echt even los kan komen van het werk (recuperatiefunctie). Als hoofdregel valt de aaneengesloten vakantie tussen 30 april en 1 oktober en duurt 14 of meer kalenderdagen, tenzij het bedrijfsbelang zich daartegen verzet.
Voor 1 januari heeft de werkgever de mogelijkheid om vast te stellen wanneer een aaneengesloten vakantie collectief wordt gehouden. Hiervoor is wel overleg met het medezeggenschapsorgaan of de werknemersdelegatie vereist.
Vaststellen verlof
In de cao staat dat een werkgever vakantie vaststelt in overleg met de werknemer. In overleg betekent dat zowel de werkgever als de medewerker het eens zijn over de vakantiedag(en). Het verlof moet minstens 2 werkdagen van te voren zijn aangevraagd en er moet voldoende verlofsaldo zijn.
Aaneengesloten vakantie
De cao gaat uit van een aangesloten vakantie, zodat een werknemer echt even los kan komen van het werk (recuperatiefunctie). Als hoofdregel valt deze vakantie valt tussen 30 april en 1 oktober en duurt 21 of meer kalenderdagen. Het is mogelijk dat het bedrijfsbelang zich verzet tegen een aaneengesloten vakantie van 21 of meer kalenderdagen. In dat geval duurt de vakantie ten minste 14 kalenderdagen. Vóór 1 januari kunt u ook een collectieve aaneengesloten vakantie vaststellen na overleg met het medezeggenschapsorgaan of de werknemersdelegatie.
Drie verplichte vrije dagen aanwijzen
Jaarlijks kunt u na overleg met de OR, personeelsvertegenwoordiging of de werknemersdelegatie maximaal drie collectieve verlofdagen vaststellen waarop alle medewerkers vrij zijn. Deze dagen worden afgeschreven van het vakantiedagensaldo van het personeel. De cao schrijft voor dat deze dagen zo snel als mogelijk moeten worden vastgesteld.
Vaststellen verlof
De werkgever stelt het verlof volgens de wet vast naar de wens van de medewerker. Alleen bij gewichtige redenen kan de werkgever het verlofverzoek afwijzen. Daar is sprake van als het toestaan van de vakantie tot ernstige verstoringen in het bedrijfsproces leidt. Dit moet dan wel binnen 2 weken na het aanvragen van het verlof aan de medewerker worden gemeld. Anders is het verlof volgens de wens van de werknemer vastgesteld.
Verplichte vrije dag/dagen
Rijscholen kunnen in de arbeidsovereenkomst of het personeelsreglement opnemen dat de werkgever verplichte vrije dagen mag aanwijzen en hoeveel dagen dat er zullen zijn. Deze verplichte vrije dagen gaan van het vakantiedagensaldo van de medewerker af. Er is geen wettelijk maximum aan het aantal vrije dagen dat de werkgever verplicht mag opleggen.