De verantwoordelijkheid van jou als ondernemer is met het in werking treden van de Omgevingswet groter geworden. Niet alle maatregelen en voorzieningen zijn voorgeschreven in specifieke maatwerkartikelen, maar in algemeen gestelde doelvoorschriften. De rol van de zorgplicht is daarmee een stuk groter geworden in de Omgevingswet (algemeen) en het Besluit activiteiten leefomgeving (specifiek).

De algemene zorgplicht / Omgevingswet

De algemene zorgplicht houdt in dat overheden, bedrijven en burgers verantwoordelijk zijn voor een veilige en gezonde leefomgeving. Iedereen die weet, of kan vermoeden, dat een activiteit nadelig kan zijn voor de fysieke leefomgeving, moet maatregelen nemen om die nadelige gevolgen te voorkomen, beperken of ongedaan te maken. Als dat niet voldoende is, moet je afzien van de activiteit.

De norm is vooral een vangnet voor als er geen specifieke regels, zorgplichten of vergunningen zijn gesteld.

Specifieke zorgplichten / Besluit Activiteiten Leefomgeving

Specifieke zorgplichten gaan verder dan algemene zorgplichten. Ze zijn concreter en zien meer op specifieke activiteiten. Het zijn algemene regels die direct gelden voor burgers en bedrijven die zowel bestuursrechtelijk als strafrechtelijk handhaafbaar zijn. Als een specifieke zorgplicht geldt, dan gaat deze boven de algemene zorgplicht.

Specifieke zorgplichten geven per activiteit het doel aan dat bij de bescherming van de fysieke leefomgeving moet worden bereikt zonder daarbij aan te geven met welke middelen of op welke concrete wijze dat doel moet worden bereikt. Specifieke zorgplichten maken het daarmee mogelijk dat de meer uitgewerkte regels zich tot de hoofdzaken kunnen beperken en niet onnodig veel gedetailleerde regels bevatten die vaak niet relevant zijn en juist van de hoofdzaken afleiden.

Onvoorziene situaties

De specifieke zorgplicht is er ook omdat er altijd onvoorziene situaties kunnen ontstaan, bijvoorbeeld ontwikkelingen waarmee de wetgever vooraf geen rekening kon houden. Zo kan na nieuw onderzoek blijken dat bepaalde stoffen schadelijker zijn dan eerder bekend was, of kan er een nieuwe techniek ontstaan om nadelige effecten tegen te gaan.

Burgers en bedrijfseigenaren moeten daarom blijven nadenken over de gevolgen van hun activiteiten. Met name als situaties of omstandigheden veranderen. Zij zijn verplicht goed op nieuwe ontwikkelingen in te spelen. De specifieke zorgplicht biedt dus ook in toekomstige situaties bescherming van de leefomgeving.

Maatwerkvoorschrift / overleg bevoegd gezag

Bedrijven kunnen wel kiezen hoe ze de specifieke zorgplicht invullen. Een eigenaar van een wasstraat moet bijvoorbeeld voorkomen dat er nevel verspreid raakt in de omgeving. Dat mag op verschillende manieren, als het maar gebeurt.

Vaak is duidelijk wat onder de specifieke zorgplicht het doel is. Bij onduidelijkheid hierover ligt het voor de hand dat je samen met het bevoegd gezag (Gemeente / Omgevingsdienst) gaat overleggen. Zo kan het bevoegd gezag tot een maatwerkvoorschrift komen dat duidelijkheid biedt voor beide partijen.

Meer informatie specifieke zorgplicht

Meer informatie over de specifieke zorgplicht is te vinden op de website van IPLO.