Terug

Tussen vergissen en oplichten

Wet- en regelgeving overtredingen RDW-sanctiebeleid
Leestijd: 13 min

Toezicht houden en straffen uitdelen aan erkenninghouders gaat de RDW vanaf 1 januari 2020 anders doen. Dan wordt de nieuwe visie op toezicht van kracht, waarin maatregelen en sancties voor goedwillende bedrijven die af en toe een fout maken worden versoepeld, maar malafide bedrijven keihard worden aangepakt. Een mooi resultaat van belangenhartiging door BOVAG. 

BOVAG en RDW doen beide continu hun uiterste best om het kaf van het koren te scheiden in de branche. Om bedrijven aan de poort strenger te kunnen controleren zal de RDW in 2021 een nieuw erkenningensysteem invoeren onder de naam MErk, maar ook de sancties en het toezicht op bedrijven hebben veel invloed op de kwaliteit van de sector. Samen met de branche heeft de RDW dit jaar een nieuwe visie op toezicht ontwikkeld. Dat was hard nodig, menen Willem Rijnberg, manager Toezicht bij de RDW, en José Burgemeester, relatiemanager Belastingdienst en RDW bij BOVAG.  

Onderscheid maken

Voorafgaand aan het opstellen van de nieuwe visie werd al gauw duidelijk dat vooral de –regelmatig disproportionele – sancties niet altijd het gewenste effect hadden. Op fouten die gemaakt worden door bedrijven bij RDW-gerelateerde zaken, staan sancties. Die bleken in de praktijk vaak hun doel voorbij te schieten. “We willen onderscheid kunnen maken tussen bedrijven waar een vergissing is gemaakt, en tussen bedrijven die de boel oplichten”, legt Burgemeester uit. “We willen immers dat iemand iets leert van een fout, zodat het niet opnieuw gebeurt. Als een fout een vergissing blijkt, is het wat ons betreft onredelijk om meteen een zaak voor zes weken te sluiten.”  

Waarschuwing

Simpel gezegd worden alle beleidsaanpassingen waar geen wetswijziging voor nodig is, komende januari al doorgevoerd. Rijnberg benadrukt daarbij dat beïnvloeding van het gedrag de rode draad door die nieuwe visie heen is. “Het gaat ons er niet om dat we bedrijven maximaal kunnen sanctioneren. We willen wel met verschillende instrumenten het gedrag bij erkenninghouders en hun medewerkers zo beïnvloeden dat veelvoorkomende fouten worden aangepakt. Dat hebben we tot een speerpunt gemaakt.” 

Burgemeester vult aan: “Direct een erkenning intrekken is dan niet altijd de juiste weg. Door eerst een waarschuwing te geven, kan het zijn dat iemand al de processen aanpast om de gemaakte fout in de toekomst te voorkomen. Dat is vaak al genoeg om het juiste en gewenste resultaat te bereiken. RDW-controleurs komen vanaf januari niet meer binnen bij een zaak als politieagent, maar gaan meedenken met de ondernemer en hem of haar niet alleen maar bestraffen.” 

Sluiting

De RDW krijgt meer middelen in handen om ook vóór een sluiting verbetering te realiseren. “Het is natuurlijk niet zo dat de RDW helemaal geen erkenningen meer intrekt en alleen maar gesprekken voert”, verduidelijkt Burgemeester. Vanaf 2020 bestaat het intrekken van een RDW-erkenning nog steeds, maar wordt minder snel toegepast. “Als iemand vervolgens nog steeds niet wil luisteren of de bedrijfsvoering aanpassen, dan is een intrekking van de erkenning wat ons betreft ook verdiend. Daarmee wordt het onderscheid tussen mensen die zich vergissen en mensen die de boel oplichten duidelijk.”  

Eén gezicht

Een RDW-controleur gaat aanvoelen of er sprake is van een vergissing of oplichting. De RDW-toezichthouder brengt verslag en advies uit, maar de uiteindelijke sanctie wordt bepaald door de afdeling Risicobeoordeling & Onderzoek binnen de afdeling Toezicht van Rijnberg. Hij werkt inmiddels al 21 j aar bij de RDW, maar pas sinds begin 2018 vervult hij een nieuwe rol als manager Toezicht. “Het toezicht was voorheen versnipperd over verschillende afdelingen. Dat hebben we vorig jaar samengebracht in één afdeling Toezicht, die zo’n 400 fte telt. Dat was ook een duidelijke wens van de BOVAG-achterban. Zij wilden graag één duidelijke ingang bij de RDW voor aanvragen van of vragen over erkenningen. Nu hebben we duidelijk één gezicht naar buiten toe”, legt Rijnberg uit.  

 

Sanctieschema's

Om te komen tot een redelijk toezichtbeleid voert de RDW veel wijzigingen door. Zo zijn onder andere de sanctieschema’s opnieuw ingedeeld. De RDW werkt met sanctieschema’s om de overtredingen te categoriseren, waarbij categorie 1 de lichtste is en categorie 4 de zwaarste. Bij die zwaarste categorie is er sprake van geweld en intimidatie en dat leidt direct tot een intrekking van de RDW-erkenning. “Dat schema hebben we vernieuwd. Niveau 1, 2 en 3 zijn herijkt, ieder kwartaal gaan we dat nu goed monitoren (zie kader ‘Overleggen’). Bij dat monitoren kijken we goed: welke overtredingen zijn er geconstateerd en is er een trend in te zien? Neemt een bepaald aantal sancties bijvoorbeeld toe of af ten opzichte van het jaar daarvoor? Dan kunnen we daar gericht naar handelen.”  

Gaten dichten

Als voorbeeld noemt Burgemeester dat een tijd terug vaak een verkeerde auto werd afgemeld bij de APK. “Dat is vreemd, dan wordt er gekeken: hoe kan dat nou? In dit geval bleek dat het verplichte invoeren van de meldcode in de APK-software was uitgeschakeld. De meldcode is automatisch gekoppeld aan het kenteken. Op die manier meld je altijd de juiste auto af.” De oplossing was gelukkig simpel. “Er is contact geweest met de softwareleverancier en die heeft de software zo aangepast dat het invoeren van de meldcode niet meer kan worden uitgezet. Zo proberen we steeds gaten in de processen op te sporen en te dichten.”

Verjaringstermijn

Daarnaast wordt vanaf januari ook de verjaringstermijn teruggebracht van 30 naar 24 maanden. “Een overtreding bleef altijd 30 maanden in het dossier van een bedrijf staan”, legt Rijnberg uit. “Als er weer een fout werd gemaakt, keken we 30 maanden terug. Een vergissing bleef je zo wel erg lang achtervolgen. De branche deed er in de praktijk al veel aan om te verbeteren, maar werd nog lang geconfronteerd met een fout uit het verleden. We willen ondernemers nu belonen voor hun inzet. Uit een rondvraag blijkt dat de branche 24 maanden ook een goede oplossing vindt. We blijven dit monitoren, er moet immers wel druk op de ketel blijven voor bedrijven om te verbeteren.” 

“We willen onderscheid kunnen maken tussen bedrijven waar een vergissing is gemaakt en tussen bedrijven die de boel oplichten”
José Burgemeester | relatiemanager Belastingdienst en RDW bij BOVAG

Verhaal achter het incident

Ook gaat de RDW meer dan in het verleden rekening houden met bijzondere omstandigheden. “Bij het bepalen van een sanctie rekenen we proportionaliteit mee, dat is een grote wens uit de branche. Zo kijken we bijvoorbeeld naar de omvang van een bedrijf en de gevolgen die een eventuele maatregel voor dit bedrijf zou kunnen hebben. Als de kilometertellerstand een keer verkeerd wordt doorgegeven, is dat bij een bedrijf met duizend auto’s op voorraad een ander verhaal dan bij iemand met tien auto’s op voorraad”, legt Rijnberg uit. Ook ziekte of andere bijzondere omstandigheden kunnen een aanleiding zijn om milder te sanctioneren. Burgemeester kent daarvoor een voorbeeld van een fietsenbedrijf waar brand was geweest. “Een maand na die brand ging het bedrijf weer open in een tijdelijke vestiging. De KvK was alleen niet op de hoogte gesteld van die adreswijziging. Dat is op papier een overtreding, maar in de praktijk een vergissing in die enorme drukte om zo snel mogelijk weer open te kunnen. Het verhaal achter een incident zegt veel meer”, legt Burgemeester uit.  

Niet optellen

Meervoudige overtredingen worden ook niet meer automatisch bij elkaar opgeteld. “Nu wordt alleen de zwaarste overtreding leidend”, stelt Rijnberg. We vinden het disproportioneel om álles bij elkaar op te tellen. Wel komen alle overtredingen in het dossier, maar de daadwerkelijke sanctie wordt gebaseerd op de zwaarste overtreding. Ook hier kijken we naar specifieke omstandigheden: als een erkenninghouder bewust fouten maakt en de bedrijfsvoering structureel niet op orde heeft, dan wegen we wél alle incidenten mee.” 

Risico-georganiseerd

Het nieuwe toezichtsbeleid lijkt nu vooral een versoepeling door de RDW, maar dat is het zeker niet benadrukt Rijnberg. “Een absoluut speerpunt in het nieuwe beleid is namelijk de aanpak van fraude en oplichting door bedrijven. We gaan onder andere data gebruiken om risico-georganiseerd toezicht door te voeren.” Daarvoor werkt de RDW samen met andere toezichthouders zoals de politie, FIOD en Belastingdienst om de echte zware gevallen aan te kunnen pakken. Inmiddels hebben de partijen een juridische basis om onderling informatie uit te wisselen, zodat specifieke acties voorbereid kunnen worden. 

De RDW voert op 1 januari behoorlijk wat wijzigingen door, die zij samen met de branche goed willen monitoren en evalueren. Daarom is het nieuwe overleg toezicht in het leven geroepen. In het overleg zitten vertegenwoordigers van BOVAG, TLN, VSV, RAI Vereniging, Stiba, VNA en SO-APK. Een keer per kwartaal komen zij bij elkaar om het RDW-toezicht te bespreken. Willem Rijnberg wil op die manier een leercurve ontwikkelen. “We willen ook communiceren wat het nieuwe toezicht oplevert aan sancties, de trends die we zien en het aantal bezoeken dat we afleggen. We moeten er gemeenschappelijk al branche van kunnen leren. Een uitkomst kan bijvoorbeeld zijn dat over bepaalde onderwerpen beter gecommuniceerd moet worden, of er aandacht in opleidingen voor nodig is.”    Dit artikel is ook verschenen in BOVAGkrant 12-2019.

 

Wij maken op deze website gebruik van cookies. Meer informatie is beschikbaar in onze Privacy- en cookieverklaring