Mijn Tools

Log in voor Mijn tools.

Mijn profiel

Homepage
Terug

Laat leerlingen niet los

Personeel bbl opleiden
Leestijd: 9 min

In de vorige crisis werden veel leerlingen ontslagen bij mobiliteitsbedrijven. Het gevolg: een nijpend personeelstekort in de afgelopen jaren. Nu dient zich opnieuw een crisis aan, en staat de branche voor de uitdaging om niet dezelfde fout te maken. “Je moet ouderen niet uitvlakken, maar jongeren zijn de toekomst van ons bedrijf”, zegt Sonja van de Burgwal van Bakker Bedrijfswagens.

Eén van de eerste berichten die BOVAG half maart met zijn leden deelde, was een oproep om leerlingen niet te ontslaan. Niet zo gek, want tot dat moment zaten bedrijven in veel BOVAG-sectoren te springen om personeel. “In de crisis van 2008 moesten bedrijven keuzes maken om het hoofd boven water te houden”, zegt Aad Verkade, branchemanager Truckdealers bij BOVAG. De afgelopen jaren heeft hij zich ingezet voor het opleiden van vakbekwaam personeel. “In de vorige crisis werden veel tijdelijke contracten niet verlengd of zelfs voortijdig opgezegd. Daaronder waren ook veel leerlingen. Toen de economie uiteindelijk weer uit het dal kroop, ontstonden al gauw personeelstekorten: we waren enkele jaren lang vergeten om mensen op te leiden. Dat hebben verschillende branches tot begin dit jaar stevig moeten voelen. Bij de truckdealers, met in totaal zo’n driehonderd vestigingen, waren er op het hoogtepunt zeshonderd vacatures. Dat was precies het aantal leerlingen dat we in de crisisperiode hadden kunnen opleiden. Dat is een duidelijk signaal: die fout moeten we niet nog een keer maken.”

Imago

Daarnaast spelen er structurele problemen, legt Caroline Bekkering uit. Zij is manager arbeidsvoorwaarden en ontwikkeling bij BOVAG. Vanuit haar functie is ze onder meer bestuursvoorzitter van OOMT, het opleidings- en ontwikkelingsfonds voor de motorvoertuigen- en tweewielerbranche en zit ze in verschillende commissies tussen werkgevers, vakbonden en onderwijsinstellingen. “In Nederland worden we gemiddeld ouder en krijgen we minder kinderen. De beroepsbevolking neemt daardoor af. Door de vergrijzing gaat jaarlijks een groep oudere werknemers met pensioen. Aan de aanvoerkant kampt auto- en trucktechniek met een imagoprobleem: veel jongeren vinden het niet high-tech genoeg. Aan alle kanten staat de beschikbaarheid van goed personeel onder druk. Daarom is het essentieel dat we nu ons best doen om te blijven opleiden.”

“Wanneer we nu leerlingen loslaten of geen nieuwe leerlingen aannemen, ontstaat er opnieuw een hiaat én imagoschade”
Aad Verkade | branchemanager BOVAG Truckdealers

Technologische ontwikkelingen

BOVAG ziet natuurlijk dat bedrijven niet zomaar leerlingen ontslaan: in de crisis van 2008 en ook nu weer gaat het direct om het voortbestaan van een bedrijf, erkent Verkade. “Het is alleen wel belangrijk om niet alleen de baten op de korte termijn mee te nemen in de overweging, maar ook te denken aan de langere termijn. Wanneer we nu leerlingen loslaten of geen nieuwe leerlingen aannemen, ontstaat er opnieuw een hiaat én imagoschade.” Caroline Bekkering: “Tot nu toe zien we een diffuus beeld. Er zijn nog niet veel leerlingen ontslagen. Ook zien we dat het aantal aangemelde leerwerkplekken voor komend schooljaar redelijk op peil is. Maar aan de andere kant dachten we in maart allemaal dat de crisis met een paar maanden wel voorbij zou zijn. Nu het langer duurt, zullen meer bedrijven voor lastige keuzes komen te staan. In het najaar weten we dus pas echt hoe het ervoor staat. Aan de ene kant zullen we baanverlies gaan zien. Maar aan de andere kant gaan de technologische ontwikkelingen gewoon door, en steeds sneller. Om daarin mee te kunnen, heb je jeugdig talent nodig dat zich altijd bij blijft scholen. Over dat talent kunnen we alleen beschikken als we nu blijven opleiden.” 

Creatieve oplossingen

Bedrijven staan er daarbij niet alleen voor, benadrukt Bekkering. “Vanuit de overheid zijn middelen ter beschikking gesteld. Zo kunnen bedrijven een voorschot krijgen op de praktijksubsidie voor het aanbieden van leerwerkplekken. BOVAG en OOMT coördineren samen met de scholen het herplaatsen van leerlingen die toch ontslagen worden. En natuurlijk houden we de instroom en het aantal leerwerkplekken scherp in de gaten. Verder onderzoeken we met de ROC’s, Innovam en OOMT of we creatieve oplossingen kunnen verzinnen voor leerlingen die we niet kunnen plaatsen. Door bijvoorbeeld simulatieplekken te creëren, als het moet. Op dit moment is het vooral verkennen en inventariseren. En hopen dat bedrijven zo veel mogelijk leerlingen vasthouden.” 

Gat

“Onze mensen zijn onze kracht, ons kapitaal”, zegt Sonja van de Burgwal, HR-manager bij Bakker Bedrijfswagens, dat zich vanuit een twaalftal vestigingen in Midden- en Oost-Nederland bezighoudt met verkoop, reparatie en onderhoud, schadeherstel en verhuur van de merken DAF, GINAF, Iveco en Fiat Professional. “We zien andere bedrijven leerlingen buiten zetten. Bij Bakker vinden we dat kortetermijndenken. Door de vorige crisis missen we een groep mensen van tussen de 25 en 35 jaar oud. We moeten dus niet licht denken over leerlingen.” En dat blijkt, want Bakker neemt juist meer leerlingen aan. Drie jaar geleden liepen er twaalf rond, inmiddels zijn het er 34. “We zagen een gat tussen het onderwijs en de fabrikantentrainingen. Die laatste zijn pas toegankelijk vanaf niveau drie. Tot leerlingen dat niveau hebben, spartelen ze vaak: ondersteuning en begeleiding schieten door de werkdruk soms te kort. In de gemiddelde werkplaats krijgen leerlingen tien minuten per dag uitleg. Dat kan beter.”  

“Leermeesters en ondersteuning kosten geld, maar er zijn praktijksubsidies en leerlingen zijn minder duur dan opgeleide monteurs”
Sonja van de Burgwal | HR-manager bij Bakker Bedrijfswagens

Zelfstandig

Daarom ging twee jaar geleden de Bakker Academy van start. “We organiseren nu elke week een lesdag waarop twee leermeesters met elk een groep van acht leerlingen een bepaald onderwerp oppakken. Ze krijgen theorie en uitleg en gaan vervolgens oefenen met basisvaardigheden afgestemd op hun niveau. Zo zien ze waarom ze bepaalde handelingen verrichten en wat daarachter zit. En ook belangrijk: ze mogen fouten maken. We hebben het behoorlijk professioneel georganiseerd, met goede presentaties, een duidelijk programma en broodjes voor de lunch.” Van de Burgwal benadrukt dat Bakker niet in het vaarwater van opleiders en fabrikanten wil zitten. “Wij willen het gat dichten tussen wat leerlingen op school leren en wat ze in de praktijk tegenkomen. Het is dus een aanvulling op hun opleiding aan de Truckacademy. Als ze ergens tegenaan lopen in de werkplaats wordt onder de werkdruk even snel gezegd: dat moet je zo en zo oplossen. Maar als ze een hele vrijdag aan zo’n onderwerp hebben besteed, kunnen ze dat vanaf maandag altijd zelfstandig oplossen.”

Lonend

De eerste vraag die collega-truckbedrijven stellen over het programma: wat kost dat? Van de Burgwal: “Het valt wel mee, want we doen het met eigen mensen. We hebben externe partijen ingeschakeld om onze leermeesters te ondersteunen in het begeleiden van meerdere leerlingen op zo’n dag. Leermeesters en ondersteuning kosten geld, maar er zijn praktijksubsidies en leerlingen zijn minder duur dan opgeleide monteurs. We hebben doorgerekend dat dit lonend is. Een leerling die niet voldoende aandacht krijgt, kan dure fouten maken. Bovendien merken we dat de leerlingen het heel erg waarderen. Jongeren van nu willen ergens bij horen, en de club van Bakker is een fijne groep. Als wij erin slagen om deze jongens perspectief te bieden na hun opleiding, dan is de kans groot dat we ze bij ons houden. Dat kost nu weliswaar geld en dat gaan we voelen. Maar kortetermijndenken helpt niet. Jongeren zijn de toekomst van ons bedrijf.” Bakker Bedrijfswagens werd vorig jaar verkozen tot beste leerbedrijf van Nederland.

Ondersteuning voor leerbedrijven

Heeft u een of meer leerlingen waarvan u ondanks alles afscheid moet nemen? Neem dan contact op met Aad Verkade of Caroline Bekkering. BOVAG en SBB (Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven) zullen proberen de leerling te herplaatsen. Heeft u een of meer leerwerkplekken in uw bedrijf? Meld u die dan aan bij SBB, zodat de verschillende betrokken organisaties in beeld hebben waar plek is voor leerlingen.

Dit artikel is verschenen in BOVAGkrant 06-2020. 
Wij maken op deze website gebruik van cookies. Meer informatie is beschikbaar in onze Privacy- en cookieverklaring