Handle with care

De vraag

“In 2010 ontstond de vraag. Pa dacht na over uitbreiding van de wasstraat in Ede of een nieuwe vestiging elders de regio. Mijn oudste broer Timo heeft altijd al aangegeven interesse te hebben om het bedrijf over te nemen en op dat moment had Jordi er ook wel oren naar. Daardoor kreeg ik als jongste ook de vraag voorgelegd of ik wilde komen praten, waarna het balletje ging rollen”, aldus Imar van Riet. 

Na een maand praten, werd besloten om verder onderzoek te doen. André haalde zijn broer Erik erbij. Erik van Riet had in die tijd al veel ervaring als managementconsultant bij KPMG en begeleidt nu bedrijfsovernames met zijn eigen bedrijf. “Een externe begeleider lijkt misschien wat meer voor de hand liggend, maar Erik heeft zich eerder altijd afzijdig gehouden en iedereen had en heeft vertrouwen in hem. Achteraf is het een goede keuze gebleken: een overnameproces is behoorlijk confronterend, en je praat ook niet zomaar met iemand. Vertrouwen is erg belangrijk”, zegt Imar.

Bepalend

Strikt gezien loopt het proces bij de familie Van Riet al sinds 2010. “Nadat we besloten hadden om de overname in werking te zetten, hebben we er meteen voor gekozen om van één naar drie wasstraten te gaan, zodat wij als broers elk ons eigen bedrijf konden runnen. Om het vak te leren, met hulp en advies van pa. Dat hebben we een aantal jaren gedaan en nu is er een nieuwe rolverdeling, gebaseerd op onze ervaringen en vooral op onze persoonlijke kwaliteiten. We werken nu samen, met elk een eigen terrein”, vertelt Imar. 

Rollen

Het klinkt allemaal eenvoudig, maar dat is het zeker niet. Er verandert nogal wat in de rol die je binnen een gezin bekleedt. Je leert elkaar op zakelijk vlak kennen en dat is niet altijd hetzelfde als op persoonlijk vlak. “Je moet je ego opzij zetten. Iedereen heeft ondertussen eigen ervaring en kennis opgebouwd. Dan is overleg belangrijk, net zoals elkaar de waarheid kunnen zeggen. Zonder dat je het persoonlijk maakt. Dat is niet eenvoudig”, is de ervaring van Imar. 

Daarom is het ook zo belangrijk dat het proces goed wordt begeleid. Erik: “Ik ben een soort coach. Als ik zie dat tijdens een gesprek ergens een wenkbrauw omhoog gaat, dan benoem ik dat. Het heeft vaak met irritatie te maken. Dan moet die persoon uitleggen wat er aan de hand is. Dat kan af en toe hard zijn, maar het is nodig.” Imar vult hier op aan: “Het is net zoals een huwelijk: stoppen met praten is het einde van het huwelijk.

Van vaderfiguur naar adviseur

Het is vaak de (veranderende) rol van de vader die essentieel blijkt bij familieovernames. “Van vaderfiguur die alles weet en een vraagbaak is voor zijn kinderen, verandert zijn rol binnen het bedrijf meer naar die van adviseur. Zijn kennis is enorm en daar wil je als volgende generatie zoveel mogelijk gebruik van maken. Maar de vraagstelling verandert. Eerst vroegen de kinderen permissie om iets te doen, nu om advies en dat doet natuurlijk iets met de oude verhoudingen”, zegt Erik.  

Het proces is soms zo complex dat er meer hulp is ingeroepen, zoals een specialist in training en coaching en een specialist in familieopvolging. Zij versterken en vullen aan, onder andere door ook als vertrouwenspersonen op te treden. Erik: “Je maakt nu afspraken waarmee je misschien veertig jaar vooruit moet. Dus gaat het ook over de volgende generatie, over wat te doen als iemand wegvalt. Daar moeten echt gedegen statuten over komen. Dat vraagt om heel veel openheid, iets wat binnen een familie niet vanzelfsprekend is en niet altijd even goed gaat. Er zijn vaak aannames, er blijft veel impliciet en soms stop je toch veel weg. Dat werkt niet in een zakelijke omgeving. Dan is het goed als er ook vertrouwenspersonen zijn van buiten de familie, zodat zowel overdrager als opvolger iemand heeft om mee te praten.

Naar de notaris

Een bedrijfsovername is niet eenvoudig en al helemaal niet als het binnen een familie gebeurt. “Mensen zijn altijd weer verrast over hoe lang zo’n proces duurt. Maar je hebt die tijd nodig om problemen in de toekomst te voorkomen, net zoals een goede begeleiding door iemand die je echt vertrouwt. Pas als dit proces is doorlopen, kun je naar de notaris”, luidt de conclusie van Erik.