Nieuwe kabinetsplannen autobelastingen: tenaamstellingsbelasting i.p.v. bpm en mrb op basis van voertuigoppervlakte

Het demissionaire kabinet-Schoof presenteerde vandaag ideeën voor een nieuwe tenaamstellingsbelasting ter vervanging van de bpm en motorrijtuigenbelasting (mrb) op basis van afmetingen in plaats van gewicht. Dat deed het demissionaire kabinet in de zogenoemde Contourenbrief Hervorming Autobelastingen. Uitwerking van de ideeën is aan een volgend kabinet. Ook een belasting op gebruik wordt voorzichtig opnieuw besproken.

BOVAG pleit voor bestendig en voorspelbaar beleid. Of deze plannen daaraan bijdragen, hangt volledig af van de uitwerking. BOVAG vreest op basis van wat we nu al weten in elk geval dat stimulering van de vraag naar nieuwe en gebruikte elektrische auto's (EV's) achterblijft.

Waarom deze hervorming?

De huidige autobelastingen zijn sterk gericht op brandstofauto’s. Nu het aandeel EV’s groeit, lopen belastinginkomsten terug. Zo ontstaat een pervers effect: de overheid heeft fiscaal belang bij het in stand houden van het wagenpark van brandstofauto's. Consumenten en bedrijven dreigen steeds meer te moeten betalen om begrotingsgaten te dichten, zonder dat dit hen helpt bij verduurzaming.

Tenaamstellingsbelasting in plaats van bpm

De kabinetsbriefstelt voor om in de toekomst álle in- en overschrijvingen van voertuigen te belasten, in plaats van alleen de aanschaf van nieuwe auto’s. De belangrijkste keuze die bij de invoering van een tenaamstellingsbelasting moet worden gemaakt, is of de belasting voor alle auto’s gaat gelden of alleen voor de emissievrije auto’s. Er kan gekozen worden voor één tarieftabel of aparte tarieftabellen voor fossiel en elektrisch, bijvoorbeeld op basis van (een combinatie van)CO2 uitstoot, leeftijd, voertuigoppervlakte en energieverbruik. Of voor het invoeren van een tenaamstellingsbelasting alleen voor elektrische auto’s ter hoogte van de huidige vaste voet.

BOVAG ziet voordelen. De bpm is fraudegevoelig en marktverstorend. Een brede heffing over meer transacties maakt lagere tarieven op nieuwe auto’s mogelijk: goed voor verjonging van het wagenpark. Belangrijk is wel dat de nieuwe belasting fraudebestendig is, schokeffecten voorkomt en afloopt met de leeftijd van het voertuig, zodat de tweedehandsmarkt niet wordt geremd.

Andere grondslag voor mrb

Het kabinet wil ook de mrb hervormen: van een tarief op gewicht naar een tarief op afmetingen (ook hier: wielbasis x spoorbreedte). Daarmee wordt de relatief zware techniek van EV’s en plug-in hybrides fiscaal gelijkgetrokken met lichtere auto’s.

BOVAG erkent het positieve effect voor schone voertuigen, maar vraagt zich af of dit eenvoudiger kan, bijvoorbeeld met een aparte tarieventabel voor (PH)EV’s binnen het bestaande systeem, zoals bij diesel en lpg. Dit zou marktverstoringen kunnen beperken. Belangrijk is dat deze aanpassing ruimte laat voor verdere hervormingen waarbij gebruik zwaarder weegt dan bezit of aanschaf.

Gebruiksafhankelijke belasting

De structurele daling in belastingopbrengsten komt vooral door het wegvallen van accijnsinkomsten. De contourenbrief biedt daarvoor geen concrete oplossing, maar noemt wel weer een belasting op gebruik voor (elektrische) auto’s als optie.

BOVAG vindt dat zo’n belasting niet beperkt moet blijven tot EV’s. Dat vult weliswaar een begrotingsgat, maar de consument schiet er niets mee op. Onderzocht zou moeten worden welke bredere voordelen zo’n systeem kan opleveren, bijvoorbeeld: verlaging van accijnzen in ruil voor een gebruiksafhankelijke heffing voor brandstofauto’s (om tankgrenseffecten tegen te gaan), of bijtelling op basis van werkelijke kilometers in plaats van het huidige binaire criterium van 500 kilometer privégebruik.

Belastingplan 2026

Eerder maakte het kabinet al autobelastingplannen voor de korte termijn bekend, die buiten de contourenbrief vallen, maar wel relevant zijn. Zo wordt de gewichtscorrectie in de mrbvoor EV’s vanaf 2026 verhoogd van 25 naar 30 procent. In 2027 volgt een pseudo-eindheffing voor werkgevers op brandstofauto’s van de zaak. Deze maatregelen worden verder uitgewerkt in het Belastingplan 2026.

Standpunt BOVAG

Voor BOVAG is langjarig, voorspelbaar beleid essentieel. De contourenbrief introduceert veel veranderingen op korte en middellange termijn, maar kan op lange termijn ook rust en stabiliteit bieden, mits de uitwerking de juiste richting opgaat. Die wordt in de loop van 2026 verwacht.

BOVAG beoordeelt daarnaast of het beleid de vraag naar nieuwe én gebruikte EV’s vergroot. De transitie naar duurzame mobiliteit slaagt uitsluitend als niet alleen de nieuwmarkt, maar ook zeker de gebruikte automarkt meegroeit. Voor zowel bedrijven als huishoudens moet het aantrekkelijk worden gemaakt om over te stappen. Of de voorgestelde maatregelen daarbij helpen, is nog onzeker. De tenaamstellingsbelasting lijkt bijvoorbeeld eerder gericht op het veiligstellen van staatsinkomsten dan op stimulering van de EV-markt.

Tot slot benadrukt BOVAG het belang van betaalbare mobiliteit: zowel voor elektrische als brandstofauto’s en juist voor (sub)modale huishoudens. Positief is dat de contourenbrief geen belastingverhogingen bevat. BOVAG zal zich er hard voor maken dat ook een volgend kabinet deze lijn vasthoudt.

Lees hier de volledige contourenbrief hervorming autobelastingen en de bijlagen.