Miljardenopbrengst nieuwe CO2-heffing aan de pomp onterecht naar gat in schatkist

De opbrengsten van de nieuwe Europese CO2-heffing voor wegverkeer (ETS-2*), uiteindelijk te betalen door automobilisten aan de pomp, dreigen ten onrechte naar het gat in overheidsbegroting te gaan in plaats van naar betaalbaar maken en houden duurzame mobiliteit. Zonder dat daar een politiek debat over is gevoerd. De coalitie van ANWB, BOVAG, Natuur & Milieu, RAI Vereniging, VNA wil dat de politiek ingrijpt.

Binnenkort treedt het nieuwe Europese CO2-rechten-veiling systeem ETS-2 in werking voor de bebouwde omgeving, wegvervoer en kleine industrie. Vanaf dan gaan brandstofleveranciers betalen voor de CO2 die ze uitstoten met hun product. En dat wordt vervolgens natuurlijk doorberekend tot de benzine- en dieselprijzen naan de pomp.

Op die manier ontvangt de Nederlandse overheid door ETS-2 via het wegvervoer alleen al jaarlijks ongeveer één à anderhalf miljard euro aan opbrengsten. Op dit moment is de overheid van plan deze opbrengsten, zónder politiek debat, onjuist te gebruiken om gaten in de begroting te dichten in plaats van te investeren in betaalbare verduurzaming van de sector.

Over de implementatie van ETS-2 in Nederland en dus de besteding van die extra miljarden aan opbrengsten is nooit een plenair debat gevoerd in de Tweede Kamer. Stilzwijgend ontstaat nu een situatie van stijgende kosten voor autorijden (11 tot 13 cent per liter aan de pomp), waarbij die opbrengsten niet worden ingezet ten behoeve van verduurzaming van mobiliteit. Met name de huishoudens met een laag inkomen zullen hierdoor geraakt worden.

Gemiste kans

Wat de overheid nu doet, is een gemiste kans, maar in Europees perspectief ook in tegenspraak met het hele idee van de ETS-2 regeling. Deze opbrengsten horen gebruikt te worden voor verduurzaming van de sector waar ze opgehaald worden. Voor betaalbare verduurzaming van mobiliteit dus.

ETS-2 is in feite het dekken van de impact die mobiliteit heeft op het klimaat. En om deze impact te verminderen in de toekomst, ‘sparen’ de sector en de automobilist samen via ETS-2. Het is dus niet meer dan passend dat die spaarpot ook gebruikt wordt voor de verduurzaming van mobiliteit. De overheid toont zich niet betrouwbaar als zij deze spaarpot inzet voor de algemene begroting, en al helemaal niet omdat dit niet eens besproken is in de Tweede Kamer.

Betaalbaarder

Als je als overheid de ETS-2-inkomsten terug laat vloeien naar de burgers via het financieren van verduurzamingsmaatregelen, maakt dat duurzame mobiliteit betaalbaarder en kunnen meer mensen eerder meedoen met de energietransitie. Daarmee daalt dan bovendien de CO2-uitstoot sneller. Een mes dat aan twee kanten snijdt.

Denk aan aanschafsubsidies voor elektrische voertuigen, een volledige gewichtscorrectie in de MRB, het aanleggen en uitbreiden van goede laadinfrastructuur en maatregelen voor goede bereikbaarheid voor iedereen.

De nieuwe ministersploeg én de nieuwe Tweede Kamer moeten de handen ineen te slaan en dit alsnog goed regelen: betaal verdere verduurzaming van mobiliteit van het geld dat daarvoor bedoeld is. En zorg dat ook mensen met een krappere beurs – die volop meebetalen aan deze heffing – ook mee kunnen doen. Dat begint met een debat over de besteding van de ETS-2-gelden in de Tweede Kamer.

Zie ook wat FD hier over schreef: CO2-miljarden vloeien weg, zegt auto- en natuurlobby (fd.nl)