Reizen naar een corona-code oranje-land op eigen risico van de werknemer?

Hoewel de grenzen om ons heen langzaamaan weer open gaan, geldt voor een aantal landen nog wel code oranje. Uw werknemers mogen naar dit land op vakantie gaan, maar dat is wel op eigen risico. Wanneer een werknemer daar ziek wordt, niet op tijd terug kan komen op het werk of twee weken in thuisquarantaine moet en daardoor niet kan werken, kan hij het recht op loonbetaling verliezen. Waarschuw uw werknemers hier schriftelijk voor en doe dit vóórdat zij op reis gaan.

De regels lijken duidelijk maar deze vakantieperiode in coronatijd roept veel vragen op. Vragen als: Mag ik mijn werknemer verbieden om op vakantie te gaan naar een corona-risicovol land? En doet hij dat toch mag ik dan zijn loon stoppen als hij bij terugkomst in quarantaine moet of ziek thuis komt? En wat te denken als de werknemer vanaf zijn vakantiebestemming door veranderende corona-maatregelen niet meer naar huis mag reizen of door ziekte opgelopen in het buitenland niet meer in staat is om naar huis te reizen? Gaat dan in alle gevallen de regel ‘geen arbeid, wel loon’ op? Lees hieronder de antwoorden op deze vragen.

Moet u als werkgever loon doorbetalen in geval van quarantaine?

In een aantal gevallen zal de werknemer vanwege het coronavirus niet op het werk kunnen verschijnen zonder dat er sprake is van ziekte. Bijvoorbeeld in geval van quarantaine. We spreken van quarantaine als iemand die niet ziek is thuis moet blijven, totdat zeker is dat deze persoon niet besmettelijk is voor anderen.

De hoofdregel dat is dat de werkgever het loon moet doorbetalen. Alleen als de oorzaak waarom het werk niet wordt verricht in de risicosfeer van de werknemer ligt, gaat deze hoofdregel niet op. Dat is bijvoorbeeld het geval bij te laat komen of bij werkweigering. Quarantaine ligt normaliter niet in de risicosfeer van de werknemer. De keuze voor een specifiek vakantieland, kan een afwijzing geven van de hoofdregel.

Is de keuze van het vakantieland van mijn medewerker van invloed op de loondoorbetaling?

Bij vakanties in corona-tijd geldt het volgende. Bij code groen zijn er geen bijzondere veiligheidsrisico’s. De Rijksoverheid adviseert om daarnaast alleen naar landen te gaan met een geel reisadvies: reizen naar deze landen is verantwoord, maar let wel extra op. De vakantieganger hoeft na terugkeer niet in quarantaine. Een verandering van de situatie tijdens een code-geel-vakantie naar een code-oranje-vakantie, waardoor de werknemer na terugkeer toch in quarantaine moet, ligt in beginsel niet in de risicosfeer van de werknemer. Dit omdat de werknemer zichzelf niet bewust in die positie heeft gebracht

Dit is anders wanneer de werknemer er wel bewust voor kiest om op vakantie te gaan naar een risicogebied. Zo worden alle reizen naar landen met code rood ontraden. De Rijksoverheid raadt het ook af om naar landen te reizen die code oranje hebben, behalve als het echt noodzakelijk is. Die noodzakelijkheid is er in alle redelijkheid niet bij op vakantie willen gaan.

Omdat vakantiereizen niet vallen onder noodzakelijke reizen worden ze daarom door de overheid afgeraden. Gaat iemand toch, dan is het dringende advies van de Rijksoverheid om bij terugkomst in Nederland meteen thuis twee weken in quarantaine te gaan.

De werknemer die er bewust voor kiest om op vakantie te gaan naar een land met code rood of code oranje weet dus dat van hem verwacht wordt dat hij na terugkeer in quarantaine gaat. Tenzij hij thuis kan werken, betekent dit dat hij zijn arbeid niet kan verrichten. Omdat hij dit op voorhand weet, maar toch bewust het risico heeft genomen, kan gesteld worden dat de oorzaak dat hij zijn arbeid niet verricht, in zijn risicosfeer ligt. Dit betekent dan dat hij tijdens de periode van quarantaine geen recht op loon heeft, maar alleen dan als u hem hier vooraf schriftelijk op geattendeerd heeft. Er is overigens wel een verschil tussen werknemers die hun werk wel vanuit huis kunnen verrichten, en werknemers die dat niet kunnen. Wanneer u een werknemer die wel vanuit huis kan werken dit niet laat doen, is het vervolgens moeilijk vol te houden dat de reden dat hij zijn werk niet verricht, in zijn risicosfeer ligt.

BOVAG acht het waarschijnlijk, maar weet het vooralsnog niet zeker, dat een rechter ook zal oordelen dat het willens en wetens naar een gebied met code rood of oranje gaan, stopzetting van loon rechtvaardigt. De hoofdregel ‘geen arbeid, wel loon, tenzij de oorzaak in de risicosfeer van de werknemer ligt’ geldt namelijk pas sinds 1 januari 2020. Uitspraken van rechters die richting geven, zijn er nog nauwelijks. . Laat staan dat er uitspraken zijn van rechters rondom dit vraagstuk die ook nog eens toegespitst zijn op de corona-situatie.

De werknemer kan inhouding van loon alleen voorkomen door tijdens de periode van quarantaine extra vakantie op te nemen. U kunt het opnemen van vakantie tijdens quarantaine overigens niet eenzijdig verplichten.

Hoe kunt u voorkomen dat er discussie komt over de gevolgen van op vakantie gaan naar een corona-risicoland?

Inhouding van loon is een zware sanctie en zal in voorkomende gevallen door de werknemer die het overkomt, worden aangevochten. Daarom is het noodzakelijk om uw werknemers vooraf schriftelijk te wijzen op wat de consequenties zijn van het op vakantie gaan naar een land met code rood of oranje: dat hij dan twee weken in quarantaine moet, en dat als hij als gevolg daarvan zijn werk niet kan verrichten hij ook geen loon zal ontvangen. Zo weet de werknemer voorafgaand aan het op vakantie gaan waar hij aan toe is en kan hij dit in beginsel ook niet betwisten.

Mag u een werknemer vragen of hij naar een “Code rood/oranje” land is geweest?

Ja, dat mag u bespreekbaar maken. U vraagt hem immers niet om zijn medische gegevens. U heeft een gerechtvaardigd belang omdat u uw (wettelijke) zorgplichten naar werknemers en/of klanten moet nakomen, ondanks het feit dat een bevestigend antwoord negatieve gevolgen zou kunnen hebben voor deze werknemer. Het is daarom extra belangrijk uw beleid op dit punt van tevoren schriftelijk te communiceren.

Welke code er voor welk land geldt, geeft de Rijksoverheid hier een

reisadvies per land

.