Zakenvrouw van het Jaar Marinka Nooteboom: ondernemen is ‘vizier open’

Marinka Nooteboom is in 2022 uitgeroepen tot Zakenvrouw van het Jaar en sprak onlangs vol enthousiasme op de sessie ‘Power van vrouwen in de automotive’ op het BOVAG Supercharge-event. Als je haar kijk op ondernemerschap aanhoort, moet je denken aan een bekend adagium van Churchill: ‘Never waste a good crisis’.

Als CEO van Koninklijke Nooteboom Groep te Wijchen, met in totaal meer dan vijfhonderd werknemers en een internationaal speelveld voor specialistische trailers, heeft ook zij te dealen met groeiende wispelturigheid van de markt. Nog eens aangewakkerd door een reeks snel op elkaar volgende wereldwijde ontwikkelingen, zoals corona, de oorlog in Oekraïne, tekorten aan onderdelen en chips en nu het conflict in het Midden-Oosten. Over de marktverstorende effecten hiervan kunnen alle BOVAG-leden meepraten. Dichterbij huis spelen de verlammende stikstofproblematiek, congestie op het elektriciteitsnet en de inspanningsverplichting voor bedrijven om de CO2-uitstoot te reduceren een rol.

Windmolenparken

Feit is dat elke crisis inderdaad kansen biedt, zoals ook wordt ervaren door Nooteboom: “25 procent van onze producten gaat naar Nederlandse bedrijven, de rest is bestemd voor bedrijven in heel Europa. De vertraging in de bouw door onder meer de stikstofproblematiek merken wij, maar daartegenover staat de groei van windmolenparken. Daar loopt het juist goed door en in die sector worden onze trailers óók gebruikt. Het bewijst dat het nooit overal tegelijk minder gaat, er liggen altijd kansen. Herken ze en wees bereid en klaar met je bedrijf om er snel op in te spelen.”

Nooteboom Trailers focust sterk op innovatie, al sinds de oprichting in 1881. Altijd rollend materiaal op maat bieden, dat uitblinkt door een zo laag mogelijke cost of ownership. Creatief zijn en flexibel inspelen is uitgegroeid tot de bedrijfscultuur. Nooteboom: “Veranderingsgezindheid noem ik dat. Dat is voor veel mensen en ook ondernemers wel eens lastig. Het vraagt veel van je. Als je bijvoorbeeld nu voor je onderneming een vijfjarenplan maakt, dan moet je ook de mogelijkheid om bij te sturen incalculeren als marktontwikkelingen daar om vragen.”

Dat begint bij actuele bedrijfsdata, juist in zo’n beweeglijke markt. “Bij Nooteboom Trailers werken we met data driven-management. Ondernemen op basis van onderbuikgevoel is in deze tijd niet verstandig. Ook bij ons moesten verkopers wennen aan deze systematiek. Sommigen kregen aanvankelijk het gevoel in de gaten te worden gehouden, maar ze ontdekten dat die data toch vele voordelen brachten, zoals meer efficiëntie en minder kosten. Natuurlijk mag je je gevoel bij het maken van zakelijke keuzes niet uitschakelen, dat blijft van belang, maar de juiste data helpen je wel.”

Meer verantwoording

Nooteboom zegt goede ervaringen te hebben met het leggen van meer verantwoording bij zelfsturende teams. De beslissing dus meer op de werkvloer leggen. “Dat was zeker in het begin best wennen, maar gaandeweg ontstond het inzicht dat teams zelf werk handiger en slimmer kunnen indelen en dat zoiets ook werkt. Om een voorbeeld te geven: op maandagochtend is hier altijd veel aanvoer van leveranciers, op vrijdagmiddag veel minder. Dus besloot het betreffende team om op maandag wat eerder te beginnen met zoveel mogelijk menskracht en vrijdagmiddag eerder naar huis te gaan.”

Het vinden van technisch personeel is ook bij Nooteboom Trailers al jaren een uitdaging. “Het speelt bij alle technische bedrijven. Wat doe je eraan? Ik denk dat in het onderwijstraject meer aandacht zou moeten zijn voor techniek. Dat kan al beginnen op de lagere school door kinderen met hun handen wat te laten maken. Techniek verdient op de middelbare school sowieso veel meer aandacht om interesse in en enthousiasme voor een technische carrière aan te wakkeren, bijvoorbeeld met workshops van ondernemers. Niet bij alleen jongens, ook bij meiden.”

BOVAG Supercharge

Dus meer vrouwen in de techniek aan het werk zien te krijgen? “Jazeker, ik zie tot genoegen bij ons ook steeds meer vrouwen in technische functies, ook leidinggevend. Ik raakte erg enthousiast en geïnspireerd van de onverwacht grote opkomst van vrouwen, onlangs bij de sessie ‘Power van vrouwen in de automotive’ op het BOVAG Supercharge-event. Het netwerken na afloop was helemaal super. Ik sprak daar ook vrouwen die een autobedrijf runnen met alleen maar vrouwen. Geweldig.”

De politiek en de naderende verkiezingen komen ter sprake. Nooteboom breekt een lans voor uniformering van regels, ontheffingen en vergunningen. “Want alles is veel te complex aan het worden voor ondernemingen. Als bijvoorbeeld een transport georganiseerd moet worden naar Spanje, dan hebben we te maken met een ongekende veelheid aan regels. Dan is van één Europa echt geen sprake. Aan overheden de taak om wat aan de complexiteit te doen, ook in Nederland. We zijn aangesloten bij ESTA (European association for the abnormal road transport and mobile crane rental industry, red.) om gezamenlijk Europese (na)druk hierop te leggen.”

Politieke besluitenloosheid

De naderende verkiezingen geven weinig zicht op een minder complexe samenleving, afgaande op de wensenlijstjes van de diverse partijen. “Voor mij als ondernemer is een helder landsbeleid belangrijk, in plaats van de huidige besluitenloosheid. Een ondernemer neemt ook wel eens een beslissing die achteraf niet zo goed uitpakt. Maar de ondernemer néémt die wel en dat geeft duidelijkheid, geeft een richting aan voor iedereen in het bedrijf. Als je kijkt naar duurzaamheid, dan lijkt elektrificatie voor nu de beste weg. Dan zet je daar volledig op in. Ik kan op basis van de kennis van nu ook niet voorspellen of dat over vijftien jaar de beste beslissing was. Door hier echter op te focussen breng je wel initiatieven, creativiteit en processen op gang.”

Op het dak van Nooteboom Trailers liggen zonnepanelen, zoals inmiddels bij vele bedrijven. “Die stroom kunnen ook wij niet altijd kwijt op het net. Dan verbruiken we die overdag direct voor onze productie. Je kunt ook kijken naar samenwerking in energiemanagement met bedrijven in je omgeving. Ga het gesprek aan en sta open voor onconventionele ideeën van anderen. Gooi kortom dat vizier open!”

Bancaire kennis en ondernemerschap

Het streven naar data driven-management komt bij Marinka Nooteboom voort uit ervaring met bankieren. Zij studeerde Bedrijfskunde voor de Financiële Sector aan de Vrije Universiteit Amsterdam (1991-1997) en startte bij F. van Lanschot Bankiers N.V. in 1997 en was daar van 2004 tot 2007 adjunct-directeur van Kantoor Leiden. Ze heeft tussen 2008-2010 de studie New Board Program voltooid aan de Nyenrode Business Universiteit. En na een functie als lid van de Raad van Commissarissen bij Nooteboom is zij sinds september 2012 de CEO van het familiebedrijf Koninklijke Nooteboom Groep Trailers B.V. Zij won in 2022 de Bold Woman Award met de bijbehorende titel Zakenvrouw van het Jaar.